Trong khi một số phòng tham vấn tâm lý tại các trường học còn mang tính hình thức, thì tại một trường THPT trên địa bàn TP.HCM, mọi “rung động” cảm xúc của các em đều được lắng nghe.
Em T.N, học sinh lớp 11, trường THPT Tây Thạnh đã không ít lần trải qua những lúc bị căng thẳng trong học tập, đặc biệt ở năm chuyển cấp.
Em từng gặp khó khăn trong chia sẻ cảm xúc với bạn bè, thầy cô, và cả gia đình cho đến lúc có cơ hội tham gia một cuộc khảo sát ngay tại chính ngôi trường mình đang theo học:
“Việc tham gia khảo sát sức khoẻ tinh thần định kỳ là cơ hội để em giãi bày những tâm sự, những nỗi lòng của bản thân trong suốt một quãng thời gian học tập bị áp lực. Qua đó, thầy cô cũng hiểu em đang gặp khó khăn gì và sẵn sàng hỗ trợ em kịp thời”.
Phòng tham vấn tâm lý của trường THPT Tây Thạnh là một không gian ấm cúng, tinh tế
Hơn 10 năm qua, trường THPT Tây Thạnh, quận Tân Phú là một trong số những trường hiếm hoi không chỉ có giáo viên chuyên trách tư vấn tâm lý mà còn định kỳ tiến hành khảo sát sức khoẻ tinh thần học sinh vào đầu và cuối mỗi kỳ.
Ông Phạm Văn Cường, Phó Hiệu trưởng trường THPT Tây Thạnh, quận Tân Phú chia sẻ, khảo sát này nhằm phòng ngừa, phát hiện kịp thời, hỗ trợ cho các em học sinh đang gặp khó khăn về tâm lý.
Để đảm bảo hiệu quả, nhà trường sử dụng kết hợp hai thang đo khoa học: một đánh giá ưu điểm và hạn chế, cùng một thang đo chuyên sâu về trầm cảm, lo âu và căng thẳng. Đây là những công cụ được đánh giá là phù hợp và cho ra kết quả có độ tin cậy cao về tình trạng tâm lý của học sinh.
Từ kết quả khảo sát, học sinh được phân loại vào ba nhóm rõ rệt: nhóm bình thường, nhóm có dấu hiệu sức khỏe tâm thần ở mức độ nhẹ, và nhóm nghiêm trọng. Dựa trên từng nhóm này, nhà trường sẽ triển khai các hoạt động hỗ trợ hiệu quả, chuyên biệt.
“Chúng tôi đã xây dựng một quy trình hỗ trợ tâm lý đa tầng. Đối với các em học sinh gặp vấn đề nghiêm trọng, chúng tôi tổ chức các buổi chia sẻ, chuyên đề dưới sân cờ, các hoạt động đồng đẳng giới để giúp học sinh chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống, học tập từ đó giúp các em tháo gỡ vướng mắc. Đối với một số trường hợp đặc biệt, các em được thông qua phòng tham vấn tâm lý. Đối với một số trường hợp ngoài khả năng nhà trường, trường cũng phối hợp với các trung tâm hay các bệnh viện để đảm bảo các em nhận được sự hỗ trợ tốt nhất”, ông Phạm Văn Cường cho biết.
Phòng tham vấn tâm lý của trường THPT Tây Thạnh là một không gian ấm cúng, tinh tế. Tại đây, một "chiếc hộp diệu kỳ" chờ đón những tâm sự thầm kín – nơi các em có thể tự do ghi chú lại cảm xúc, suy nghĩ của mình mà không cần nói thành lời. Hay những chiếc tem dán với hình ảnh, màu sắc đa dạng giúp các em dễ dàng "gọi tên" những cảm xúc đang ẩn sâu.
Và trên bức tường thân thiện, câu nói "Chúng ta ở đây Cùng nhau và Vì nhau" như một thông điệp.
Không khí cởi mở tại các buổi chia sẻ
Hàng tuần, trường tổ chức các hoạt động sinh hoạt tâm lý cho tất cả các khối vào chiều thứ 3,4,5 từ 15h30-16h30. Riêng các hoạt động chia sẻ vào mỗi sáng thứ 7 sẽ dành cho các em gặp vấn đề về tâm lý.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Hường, chuyên viên phụ trách tư vấn tâm lý của trường THPT Tây Thạnh cho biết những thách thức: “Có khi khảo sát chậm trễ do các em quá bận học. Đáng lo ngại hơn, việc học sinh chưa thực sự quan tâm hoặc làm khảo sát mang tính đối phó, đánh dấu “bừa”, đã gây khó khăn trong việc tổng hợp số liệu chính xác và triển khai các hoạt động hỗ trợ sau khảo sát."
Thạc sĩ Nguyễn Thị Hường, chuyên viên phụ trách tư vấn tâm lý của trường THPT Tây Thạnh.
Bà Hường cho biết thêm, khảo sát là khâu quan trọng để xây dựng chương trình phòng ngừa và phát hiện sớm những vấn đề tâm lý mà các em gặp phải. Bởi nếu các vấn đề về sức khoẻ tâm thần không được tháo gỡ kịp thời, sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của các em sau này.
Bà Hường phân tích: “Những hành vi tự hại, hay bất đồng quan điểm, khoảng cách trong mối quan hệ với gia đình; những khó khăn trong kết nối, chia sẻ với bạn bè cũng là những vấn đề nổi cộm. Đáng lo ngại là phần lớn các vấn đề này đều xuất phát từ chính môi trường gia đình. Mâu thuẫn dai dẳng khiến các em không thể tự hoá giải dẫn đến những cảm xúc tiêu cực, mất tập trung trong học tập”.
Hàng tuần, trường tổ chức các hoạt động sinh hoạt tâm lý cho tất cả các khối vào chiều thứ 3,4,5 từ 15h30-16h30.
Cô Võ Thị Mộng Điệp, Nhóm trưởng Chủ nhiệm trường THPT Tây Thạnh nhận định, chương trình tham vấn nhóm giúp các em có cơ hội chia sẻ với những bạn có cùng vấn đề chung để cùng tìm ra cách giải quyết và tránh những áp lực.
Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc vấn đề, cần có sự sâu sát hơn từ phía gia đình. Cô Điệp nhấn mạnh nguyên tắc vàng:
“Chúng tôi cam kết không tiết lộ thông tin về học sinh, để các em tin tưởng chia sẻ trong sự an toàn. Giáo viên tư vấn cũng lắng nghe và thấu hiểu để giải quyết được vấn đề các em đang gặp phải. Đặc biệt cũng cần trang bị thêm kiến thức cho phụ huynh để họ thấu hiểu con cái, không gây áp lực lên những tâm hồn “mong manh” ở độ tuổi này.”
Để giải quyết tận gốc vấn đề, cần có sự sâu sát hơn từ phía gia đình.
Dù đã có giáo viên chuyên trách tâm lý, nhưng với hơn 3.000 tâm hồn đang lớn, việc chăm sóc và thấu hiểu từng em đòi hỏi một sự lan tỏa vượt ra ngoài phạm vi phòng tư vấn...
Đó là tinh thần sẻ chia như chính những người làm công tác giáo dục tại ngôi trường này khẳng định: "Ba yếu tố cốt lõi của trường học hạnh phúc chính là yêu thương, tôn trọng và an toàn."